Verhaal van Klaas Koch, wrakduiker

Tijdens de werkbijeenkomsten van de Gebiedsagenda Noordzee heb ik Klaas Koch en Remy Luttik leren kennen als zeer, bij de Noordzee, betrokken mensen. Op de vraag of Klaas mee wilde werken aan de 'Verhalen van de Noordzee' had hij weinig bedenkingen. Maar hij was wel nieuwsgierig wat voor boek het wordt. Want wie gaat dit lezen? En waarom? Goede vragen om na te denken over wat ik met het boek wil bereiken. Ik ga nu uit van een lezerspubliek van nieuwsgierige kinderen, die hun kennis graag opdoen uit beelden. Geen plaatjes bij de tekst, maar het inzichtelijk maken van het verhaal. Vandaar dat ik veel gebruik zal maken van beelden om uit te leggen hoe het is om, in het geval van Klaas, te duiken op de Noordzee. En wat komt daar allemaal bij kijken.

De Zeester
Met of zonder verhaal: ik was welkom om een weekend mee te gaan met de Zeester, het schip van Klaas, en het Duikteam Zeester met als thuishaven Lauwersoog en duikterrein ten noorden van de Wadden. Het werd een bijzonder weekend met zeer gastvrije duikers die ook nog goed kunnen koken. En ik heb, ondanks dat ik niet naar ‘beneden’ ben gegaan een goede inkijk gekregen in het wrakduiken op de Noordzee. Het is een specialistisch vak cq. extreme hobby.

De leden van Duikteam Zeester zijn volledig op elkaar ingespeeld. Klaas houdt het roer en hoeft geen enkele keer commando’s te roepen. Iedereen kent zijn taak en weet wat hij doet. En Klaas kent dit deel van de Noordzee op z’n duimpje. Hij heeft een neus voor wrakken. Hij voelt gewoon aan waar ze moeten liggen. Dat is een gave die hij ontwikkeld heeft door jarenlange ervaring. Klaas komt uit een schippersfamilie en heeft van jongs af aan meegevaren.

Een neus voor wrakken
In de jaren zeventig is Klaas begonnen met wrakduiken en maakte zich de techniek snel eigen. Elke mogelijkheid nam hij om op zee te zijn. Of liever onder de zeespiegel. Hij begon met een Zodiac, een dieptemeter, een kompas en een kaart uit het wrakkenregister van Rijkswaterstaat. Omdat deze met een verouderd navigatiesysteem in kaart zijn gebracht was het vaak zoeken naar de exacte locatie; in een vierkant heen en weer varen tot de dieptemeter duidelijke verschillen aangaf. 

Een open rubberen speedboot is ook niet zonder risico. En om onafhankelijker te zijn van het weer is Klaas op zoek gegaan naar een groter schip en vond de Zeester, een omgebouwde historische patrouilleboot. En het Duikteam Zeester ‘hoort’ bij de boot. Een team, geen vereniging, met een vaste kern van mensen die met elkaar kunnen lezen en schrijven. Dat moet ook wel want onder water ben je op elkaar aangewezen. Daarom moet je elkaar kennen om volledig te kunnen vertrouwen.

De ijzeren geschiedenis onder water
Klaas en het duikteam zijn altijd nieuwsgierig naar de geschiedenis van de wrakken. De interesse gaat uit naar de ijzeren schepen van na de industriële revolutie en het verhaal daarachter. Het liefst zouden ze de hele geschiedenis van de ijzeren vloot naar boven duiken. Maar dat is onbegonnen werk want er liggen naar schatting zo’n 1200 wrakken ten noorden van de Waddeneilanden en zo’n 30.000 wrakken in de hele Noordzee. Het duikteam is na de duik en het kokkerellen altijd in voor de verhalen over hoe ze de identiteit van een schip hebben achterhaald. Het belangrijkst is de scheepsbel. Die vertelt je de naam. En Remy duikt daarmee in de archieven.

De ijzeren wrakken vergaan snel door het zoute water. Van de schepen die tijdens WO I zijn gezonken zijn alleen de spanten en de machinekamer nog te vinden. En er komen geen nieuwe wrakken meer bij. Die worden geborgen door verzekeringsmaatschappijen. Een schat vinden is natuurlijk een jongensdroom, maar daar is het het Duikteam Zeester niet om te doen. Voor Klaas is het de rust onder water. Daar is het hem om te doen. En de nieuwsgierigheid naar de verstilde geschiedenis van een tijdperk onder water.

https://www.facebook.com/duikteamzeester