Van dichtbij op je bord 

Hoe verkorten we de voedselketen? Dat is een vraag die centraal stond tijdens de ontwerpsessie ‘Van dichtbij op je bord‘ die werd georganiseerd op donderdag 22 oktober in De Kas van Agri meets Design op de Dutch Design Week. Het doel van de sessie was om samen met verschillende belanghebbenden in de voedselketen ontwerpcriteria te verzamelen voor een innovatieve voedselstructuur. Samen met Liane Lankreijer heb ik deze workshop geleid en een rapport gemaakt met daarin een visie op transitiepaden naar een nieuwe toekomst voor de productie van voedsel.

Wat is er gebeurd?
Tbv de workshop hebben we een film laten maken. De film gaat over diverse verdienmodellen, over de zorg voor de bodem en over toekomstige mogelijkheden voor voedselproductie.

Vervolgens is er vanuit een korte meditatie een verhaal gevisualiseerd over de boer in de toekomst en welk verhaal deze boer te vertellen heeft. Storytelling vanuit een spirituele houding, die de basis vormde voor het ontwerpen vanuit twee extreme scenario’s. Door twee extremen tegenover elkaar te zetten en deze ruimtelijk vorm te geven ontstonden er aandachtspunten, randvoorwaarden en inzichten voor een ontwerpopgave voor een duurzame toekomstige landbouw die weer de basis vormen voor een toekomstig landbouwbeleid.

Wat kwam eruit?
Uit al het materiaal dat is verzameld zijn een aantal conclusies getrokken die in het rapport uitgebreid worden beschreven. De sleutelwoorden hierbij zijn schaalverfijning (verbinden van grootschalige en stadslandbouw) en experimenteerruimte (in regelgeving, alternatieve monetaire systemen en pilots).

De onderstaande conclusies kwamen duidelijk uit de workshop naar voren en vormen de basis voor de ontwerpcriteria:

• Verdelingsvraagstuk en de betaalbaarheid van voedsel. 
  
• Voedselproductie is een sociaal proces en derhalve altijd verbonden met de omgeving.
  
• Zeggenschap over de eigen voedselproductie is een groeiend verlangen bij boeren en consumenten.
  
• ‘Supply on demand’ is een vorm van dichtbij op je bord en vraagt om een nieuwe logistiek in en om de stad.
  
• De factor tijd is in alle processen verschillend. 
  
• Verdelingsvraagstuk en de betaalbaarheid van voedsel. 
  

Wat wordt ermee gedaan?
Op verschillende plaatsen zal verder gewerkt worden aan deze opgave. In ieder geval zal het LEI de uitkomsten meenemen in het onderzoek naar nieuwe verdienmodellen.

Het ontwerpen aan het verkorten van de voedselketen is nog lang niet klaar. Daarvoor is ontwerpend onderzoek nodig om de ruimtelijke consequenties van verschillende transities in beeld te brengen: sluiten van de keten van geld, waarden en grondstoffen. Natuurlijk heeft dit ook sociale consequenties en speelt de factor tijd een rol.

In het rapport zijn ook de uitkomsten van de workshop van 10 april verwerkt. Gezamenlijk levert dit een beeld op van de mogelijke transitiepaden voor de toekomst van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.

De ontwerpopgave levert geen plan in de zin van ruimteclaims op, maar een proces van ruimtelijke veranderingen. Dus een beeld van het ruimtelijk functioneren in verschillende varianten. Daarmee kan de discussie over wenselijkheden en onwenselijkheden worden aangegaan. Voorwaarde is dat de ruimtelijke varianten inzicht geven in de mogelijkheden in de landbouw en welke processen daaraan ten grondslag liggen. En dat je de stakeholders meeneemt in het proces.

succes:

Een zeer tevreden opdrachtgever en een rijk rapport dat leidt tot flinke discussies. De discussies rondom dit rapport hebben bijgedragen aan een van de opgaven van het Jaar van de Ruimte: voorzie in voedsel.

rapport: VERSLAG-VAN-DICHTBIJ-OP-JE-BORD.pdf