Een goede dialoog vergt oefening

Met de DebatMobiel organiseren we de dialoog rondom initiatieven van straatbewoners. Dit is altijd op verzoek van bewoners. In de Buijs Ballotstraat in Den Haag was de DebatMobiel neergezet om een statement te maken. En de dialoog die daarbij plaats had moeten vinden was helaas te laat georganiseerd. Pas nadat de weerstand escaleerde kwamen bewoners in actie om het gesprek op te starten. Dat was heel jammer, maar ook leerzaam. De DebatMobiel is uiteindelijk uit de straat vertrokken. Voor veel bewoners met spijt in hun hart. En het lukte niet meer om de straat die zo hecht was opnieuw te verenigen. Een activistische houding van straatbewoners kan tegen zich keren. De gemeente zou zich meer bewust moeten zijn van hun rol en belang bij het voeren van de dialoog over de leefomgeving. En ook actief deze gesprekken organiseren om te oefenen en ervan te leren.   

Het gesprek aangaan

Is het mogelijk om een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de stad van onder af te activeren en klaar te maken voor de toekomst door experimenteerruimte te bieden? Met de DebatMobiel wordt een statement neergezet door een parkeerplek te transformeren tot een mobiele tuin en ontmoetingsplek. Tegelijk organiseren we een dialoog met bewoners om de wensen, zorgen en eventuele keuzes voor een toekomstbestendige, groene, veilige en prettige straat in beeld te brengen. Vaak spitst deze dialoog zich toe op de parkeerruimte in de straat.

We leven in steeds grotere steden en er moet flink wat worden bijgebouwd. Dat is enkel mogelijk als er principiële keuzes worden gemaakt over het gebruik van de collectieve ruimte, dus de ruimte die van ons allemaal is. De trend is dat de individuele keuzevrijheid in de stad niet meer gegarandeerd kan worden. Toch beschouwen veel bewoners een eigen auto met parkeerruimte als een vanzelfsprekendheid. Tegelijkertijd kiezen steeds meer stadsbewoners bewust voor het opgeven van eigen autobezit. Het begint te wringen dat mensen met een kenteken op hun naam het recht claimen op 10m2 ruimte op straat (die van iedereen is). 

Omdat het om de collectieve ruimte gaat, en dus de kwaliteit van de leefomgeving, moet het mogelijk gemaakt worden om keuzes gezamenlijk te maken. Dit past ook in de geest van de nieuwe omgevingswet. Het is een manier van planning die we niet meer gewend zijn. In de huidige situatie wordt snel de juridische weg gekozen om het gelijk te halen. Alles is vastgelegd in regels om zich veilig te voelen tegen onrecht. Maar regels en de juridische weg kennen vaak alleen verliezers. Daarom is het belangrijk om te investeren in de dialoog waar bewoners aan de voorkant betrokken worden bij de keuzes en waarbij tijd wordt genomen om alle belangen inzichtelijk te maken. 

Een initiatief nemen vergt lef en doorzettingsvermogen

Met de DebatMobiel wordt van bewoners verwacht dit gesprek met de straat zelf te organiseren. Een gesprek aangaan met je straat over veranderingen die je graag zou willen vergt lef, want je steekt je nek uit. Zeker als het om ingewikkelde keuzes gaat zoals het opheffen van parkeerplaatsen. Dat bewoners het moeilijk vinden om dit soort initiatieven te nemen is begrijpelijk en kan ook niet alleen van bewoners zelf gevraagd worden. Dat kost veel tijd en doorzettingsvermogen. 

Hoewel de Omgevingswet hiervoor handvatten geeft moet er nog flink geoefend worden om te begrijpen hoe het werkt. Ook de gemeente zal verantwoordelijkheid moeten nemen om een proces van een goede dialoog te begeleiden, open staan en luisteren naar de belangen, betrekken van mensen en vooral vertrouwen opbouwen. En niet veilig wegduiken achter juridische termen en regels handhaven. Een gemeente die zijn nek uitsteekt en het gesprek durft aan te gaan, daar ruim de tijd voor neemt en niet bang is voor experimenteren zal vertrouwen winnen van de bewoners. 

Blijven oefenen en ervan leren

De leefomgeving is van iedereen. En de transitie naar een toekomstbestendige leefomgeving die bestand is tegen alle complexe opgaven die op ons afkomen is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Met de dialoog rondom de DebatMobiel worden stapjes gezet naar het bereiken van deze toekomst. Een transitie gaat niet vanzelf en met kleine stappen. Soms moet er zelfs een stap terug gedaan worden, zoals bij de Buijs Ballotstraat. Maar in plaats van de moed te verliezen moet hiervan geleerd worden. Ook de overheden, zoals de gemeente, is keihard nodig om de methodiek van dialoog voeren verder te ontwikkelen in de straatgesprekken. Om zo verder te bouwen aan de leefomgeving van de toekomst.

Verslagen van straatgesprekken zijn te vinden op DebatMobiel