Het proces om werkelijk de juiste bestuurlijke keuzes te maken start bij het begin: het probleem. Door het probleem goed te analyseren en te verbeelden wordt de ruimtelijke opgave en de complexiteit daarvan inzichtelijk en overzichtelijk. Dan kan de dialoog gevoerd worden over de verbanden daartussen en de meerwaarde onderling. Gaandeweg ontstaat begrip en wederzijds respect voor elkaars belangen. Dit vormt de voedingsbodem voor de oplossing. Door een oplossing te ontwerpen in dialoog met de belanghebbenden worden interessante ideeën meegenomen en wordt betrokkenheid ervaren. Dit gezamenlijke ontwerpproces werkt gedeelde verantwoordelijkheid in de hand. Veel keuzes worden al tijdens het ontwerpproces gemaakt en dat maakt van de uiteindelijke keuze een gedragen keuze. Het zorgvuldig doorlopen van dit proces is een investering in draagvlak. Het lijkt aan de voorkant trager te gaan, maar levert aan de achterkant tijdwinst op.

Participatie, power to the people

Inspraak in de huidige vorm is niet meer van deze tijd. Burgers en belangen vanaf de start meenemen in het ontwikkelen van een plan of visie maakt hen deelgenoot van het probleem. Tijdens het proces leren de betrokkenen elkaars belangen te begrijpen en het probleem te snappen. Zorg dat de angst voor de tegenstribbelende en mondige burger wordt omgezet in een waardering voor een meedenkende kracht. De burger is niet boos, de burger wil gehoord worden. De ruimtelijke ordening in Nederland is veranderd en het proces voegt zich daarin. Door de kanteling in de ruimtelijke ordening is er geen sprake meer van één partij die het voor het zeggen heeft. Alle partijen zijn gelijkwaardig geworden. Zolang dit principe helder is en gerespecteerd wordt is er geen sprake meer van een boze maar een participerende burger.

Ontwerp, de spil in het proces

Visualisatie van de waarden, dus wat mensen belangrijk vinden, maakt het probleem en de zoektocht naar oplossingen transparant en inzichtelijk. Het geeft mogelijkheden om nieuwe ontdekkingen te doen door alle belangen met elkaar in verband te brengen. Al schetsend en ontwerpend de dialoog te voeren wordt het probleem geanalyseerd en ontstaat structuur in de ontwikkeling van het plan. Het is de vertaalslag van alle belangen naar de plek. Het maakt dat iedereen snapt waar het nu werkelijk om gaat. Geen omfloerste teksten en begrippen maar scherp in beeld: waar hebben we het over?

Co-creatie is slim plannen

Omdat het belangrijk is dat een investering rendeert worden keuzes zorgvuldig gemaakt. En dat een investering duurzaam rendeert. Je wilt van te voren weten of een project (projecten) nu werkelijk bijdragen aan de oplossing van het probleem. Door ontwikkelpaden te ontwerpen voor de lange termijn kan de korte termijn aan een visie of ambitie verbonden worden. En door trends en trendbreuken inzichtelijk te maken en de mogelijke ruimtelijke consequenties in beeld te brengen. Maar ook het visualiseren van backcasten van beslismomenten. Slim plannen is zorgvuldig keuzes maken en dat vereist een zorgvuldig proces.